Ten artykuł w formie prostej opinii prawnej ma na celu przybliżenie tematyki wniesienia przedsiębiorstwa (jednoosobowej działalności gospodarczej) jako wkładu do Prostej Spółki Akcyjnej.

Jest to trzeci artykuł z serii pozwalającej już na chwilę obecną przygotować się do przedsięwzięcia, któremu planujecie nadać formę właśnie Prostej Spółki Akcyjnej. W pierwszym opisaliśmy procedurę przekształcenia spółki z ograniczoną odpowiedzialności w Prostą Spółkę Akcyjną a w drugim koszty takiego przedsięwzięcia.

Stan faktyczny

W dniu 1 marca 2020 r. weszła w życie ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 1655). Nowelizacja dotyczy w szczególności wprowadzenia do obrotu prawnego nowego typu spółki kapitałowej – prostej spółki akcyjnej (PSA), której działalność uregulowano w Kodeksie spółek handlowych. Prosta Spółka Akcyjna ułatwi podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej oraz zwiększy możliwości inwestycyjne polskich przedsiębiorców, którzy często konkurują z firmami działającymi na podstawie korzystniejszych przepisów w innych krajach.

Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie procedury wnoszenia do Prostej Spółki Akcyjnej – jako wkładu niepieniężnego – przedsiębiorstwa, zaś podstawę stanowią przepisy kodeksu spółek handlowych, a także nowelizacji, o jakiej mowa na wstępie.

Przedsiębiorstwo – jednoosobowa działalność gospodarcza – jako przedmiot aportu w zamian za akcje w Prostej Spółce Akcyjnej

1. Zagadnienia wstępne

Kodeks spółek handlowych zezwala na wnoszenie do spółki wkładów zarówno pieniężnych jak i niepieniężnych (aportów). Wkład niepieniężny można definiować przeciwstawiając go wkładowi pieniężnemu. Uważa się, że wkładem niepieniężnym jest każdy wkład, któremu nie można przypisać charakteru pieniężnego, a więc taki który nie ma postaci określonych znaków pieniężnych i nie ma postaci bezgotówkowej, czyli tzw. pieniądza bankowego. Ustawodawca wymaga, aby fakt wniesienia aportu był wyszczególniony we wniosku wnoszonym do sądu rejestrowego.

Kryteria pozwalające na uznanie danego prawa za wkład niepieniężny, to

  • możliwość określenia wartości majątkowej prawa,
  • możliwość wyceny i umieszczenia w bilansie,
  • zbywalność prawa,
  • możliwość ustanowienia prawa.

Wkład niepieniężny przede musi podlegać możliwość wyceny, a co za tym idzie umieszczenia stosownego zapisu w późniejszym bilansie spółki. Zbywalność prawa oznacza, że prawo może być przeniesione na inny podmiot, co jest wyłączone przy prawach niezbywalnych. Możliwość ustanowienia prawa można rozumieć jako możliwość dysponowania prawem w myśl zasady, że nikt nie może przenieść na innego więcej praw niż sam posiada.

Wśród praw rzeczowych za aport uznaje się:

  • własność przedsiębiorstwa,
  • własność zorganizowanych części przedsiębiorstwa,
  • własność rzeczy ruchomych,
  • własność rzeczy nieruchomych,
  • udział we współwłasności w częściach ułamkowych i współwłasności łącznej.

Warto dodać, że spośród praw na dobrach niematerialnych aportem mogą być: patenty na wynalazki, prawa ochronne na znaki towarowe, prawa ochronne na wzory użytkowe, prawa z rejestracji na wzory przemysłowe, topografii układów scalonych i oznaczeń geograficznych, know-how, majątkowe prawa autorskie.

Wniesienie – jako aportu do Prostej Spółki Akcyjnej – przedsiębiorstwa (jednoosobowej działalności gospodarczej) spowoduje, w braku poczynienia określonego wyłączenia, że przedmiotem aportu będzie wszystko to, co wchodziło w skład tego przedsiębiorstwa (nabycie pod tytułem uniwersalnym).

2. Problem wyceny przedsiębiorstwa – jako przedmiotu wkładu.

Najistotniejszym aspektem – przy wnoszeniu przedsiębiorstwa do prostej spółki akcyjnej – jest jego wycena, która musi być rzetelna. W odróżnieniu do spółki akcyjnej, kodeks przy Prostej Spółce Akcyjnej nie wymaga, aby wycenę przeprowadzał biegły rewident. Zabezpieczeniem interesów prostej spółki akcyjnej – w takiej sytuacji – jest odpowiedzialność akcjonariusza i członka zarządu za zawyżenie tej wartości. Problem wspomnianej odpowiedzialności reguluje art. 30010 k.s.

Art. 30010 k.s.h. [Znaczne zawyżenie wartości wkładu niepieniężnego]
 
§ 1. Jeżeli wartość wkładu niepieniężnego przeznaczonego na kapitał akcyjny została znacznie zawyżona w 
stosunku do jego wartości godziwej w dniu objęcia akcji, akcjonariusz, który wniósł taki wkład, jest 
obowiązany wyrównać spółce brakującą wartość. Członkowie zarządu odpowiadają solidarnie z akcjonariuszem, 
chyba że nie ponoszą winy.

§ 2. Od obowiązku określonego w § 1 akcjonariusz i członkowie zarządu nie mogą być zwolnieni.

Procedura wniesienia aportu do Prostej Spółki Akcyjnej

W zależności od modelu biznesowego i projektu, zasadniczo można wyróżnić dwa rodzaje procedur, w oparciu o które do Prostej spółki Akcyjnej jako przedmiot aportu w zamian za akcje, wniesione zostanie przedsiębiorstwo. Te procedury to: wniesienie przedsiębiorstwa na etapie zawiązywania spółki i objęcie za to akcji w pierwszej emisji albo wniesienie przedsiębiorstwa do spółki istniejącej wskutek kolejnej emisji akcji i zawarcia umowy o objęciu akcji.

1. WNIESIENIE APORTU PRZY UTWORZENIU PROSTEJ SPÓŁKI AKCYJNEJ – PIERWSZA EMISJA AKCJI:

Możliwość wniesienia jako aportu w zamian za akcje Prostej Spółki Akcyjnej posiadanego przedsiębiorstwa pojawia się już na etapie zawiązywania tej spółki. Wówczas jednak umowa ustanawiająca Prostą Spółkę Akcyjną bezwzględnie będzie musiała zostać zawarta w formie aktu notarialnego (kodeks spółek handlowych przewiduje bowiem, że gdy wkładem akcjonariusza jest wyłącznie wkład pieniężny, to umowę zawrzeć będzie można przy wykorzystaniu wzorca elektronicznego).

W przypadku pierwszej emisji akcji i zawiązywania Prostej Spółki Akcyjnej przepisy k.s.h. przewidują:

  • obowiązek opisania w umowie spółki – jeżeli akcjonariusze wnoszą wkłady niepieniężne – przedmiot tych wkładów, a w szczególności ich wartość, serie i numery akcji obejmowanych za wkłady niepieniężne oraz akcjonariuszy, którzy obejmują te akcje;
  • możliwość odroczenia obowiązku faktycznego wniesienia wkładu (przedsiębiorstwa) – mimo objęcia akcji – do trzech lat (3009 § 1 k.s.h.);
  • obowiązek stwierdzenia przez Zarząd – w drodze uchwały – wniesienia w całości wkładu przez akcjonariusza.

Należy w tym miejscu zaznaczyć, że minimalny wkład (kapitał akcyjny) w przypadku Prostej Spółki Akcyjnej wynosi 1 złoty. Oznacza to, że nie ma w przypadku tego rodzaju spółki ograniczeń takich, jakie ma spółka akcyjna (zwykła) w przypadku obejmowania akcji za m.in. wkłady niepieniężne, wynikających z art. 309 § 4 k.s.h. (obowiązek faktycznego wniesienia wkładu o wartości co najmniej 25.000,00 złotych przed zarejestrowaniem spółki). 

Podstawowe informacje (w pigułce):

1. przedmiotem wkładu przy zawiązywaniu Prostej Spółki Akcyjnej może być
przedsiębiorstwo (względnie jego część),

2. przedsiębiorstwo należy wycenić – co można zrobić we własnym zakresie – za ewentualne nieprawidłowości 
w tym zakresie solidarnie odpowiadają akcjonariusz i zarząd;

3. podstawą przeniesienia tychże wartości (skutek prawno-rzeczowy) następuje na podstawie
umowy zawiązania Prostej Spółki Akcyjnej

Zachęcamy w tym miejscu do zapoznania się jakie koszty poniesione przed rejestracją Prostej Spółki Akcyjnej mogą stanowić jej koszty uzyskania przychodu.

2. WNIESIENIE APORTU DO JUŻ ISTNIEJĄCEJ PROSTEJ SPÓŁKI AKCYJNEJ – KOLEJNA EMISJA AKCJI

Możliwość wniesienia – jako aportu – przedsiębiorstwa odnosić się będzie także do istniejących Prostych Spółek Akcyjnych.

Kodeks przewiduje w tym wypadku dwie drogi:

  1. emisja nowych akcji stanowiąca zmianę umowy Prostej Spółki Akcyjnej, dokonana w drodze uchwały Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy;
  2. emisja nowych akcji dokonana w drodze uchwały Zarządu (o ile takie uprawnienie posiadać z mocy umowy spółki Zarząd).

Procedura wyceny przedmiotu aportu – tutaj przedsiębiorstwa – jest taka sama, jak przy pierwszej emisji. Za wycenę i opis przedmiotu aportu (w uchwale) odpowiada akcjonariusz i Zarząd (ze względu na odpowiedzialność solidarną w przypadku zawyżenia wartości wkładu). W przypadku emisji nowych akcji należy mieć na uwadze to, że umowa może przewidywać prawo poboru dotychczasowych akcjonariuszy do nowych akcji emitowanych przez spółkę (prawo pierwszeństwa do ich objęcia), a które to prawo w interesie spółki może zostać wyłączone.

Od strony formalnej należy pamiętać o:

  • uchwale o emisji akcji (określającej m.in. liczbę akcji, przedmiot wkładu niepieniężnego), a której elementy przedstawia art. 30014 k.s.h.;
  • zawarciu umowy o objęciu akcji w należytej formie.
Art. 300105 [Umowa objęcia akcji]

§ 1. Akcje nowej emisji są obejmowane na podstawie umowy objęcia akcji. W umowie objęcia akcji spółka 
zobowiązuje się wyemitować akcje na rzecz subskrybenta, a subskrybent zobowiązuje się do wniesienia
wkładu.

§ 2. Zawarcie umowy objęcia akcji następuje w drodze złożenia oferty objęcia akcji przez spółkę i jej 
przyjęcia przez oznaczonego adresata. Przyjęcie oferty nie może być uzależnione od warunku lub terminu.

§ 3. Umowa objęcia akcji powinna być zawarta w formie dokumentowej pod rygorem nieważności.

Warto zaznaczyć, że w odniesieniu do wkładu pieniężnego w postaci przedsiębiorstwa zastosowanie będzie miało w szczególności postanowienie art. 75¹ k.c., przewidującego, iż zbycie przedsiębiorstwa wymaga formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonym. Oznacza to, że umowa o objęciu akcji powinna zostać zawarta w tej formie.

Skutek aportu przedsiębiorstwa jako wkładu do Prostej Spółki Akcyjnej oraz dodatkowe zastrzeżenie o skutkach podatkowych.

Podstawowym skutkiem aportu przedsiębiorstwa do Prostej Spółki Akcyjnej jest to, że osoba fizyczna może w takiej sytuacji zakończyć prowadzenie działalności gospodarczej i tym samym utracić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (brak obowiązku uiszczania składek ZUS).

Z perspektywy Prostej Spółki Akcyjnej natomiast skutek jest taki, że to ona staje się właścicielem tych praw i dóbr, które należały wcześniej do akcjonariusza (wnoszącego wkład).

Istotnym zastrzeżeniem – dla osób planujących wniesienie wkładu w postaci przedsiębiorstwa do Prostej Spółki Akcyjnej – powinna być treść art. 19 ust. 1 pkt 2 i ust. 1a ustawy o CIT, zgodnie z którą:

jeżeli – na poczet kapitału podatnika – wniesiono uprzednio prowadzone przedsiębiorstwo, zorganizowaną część przedsiębiorstwa albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty co najmniej 10 000 euro nie stosuje przepisu art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT przewidującego podatek dochodowy od osób prawnych w wysokości 9 % w roku podatkowym, w którym rozpoczęto działalność, oraz w roku podatkowym bezpośrednio po nim następującym.

równowartość kwoty euro należy przeliczyć według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym wniesiono te składniki majątku, w zaokrągleniu do 1000 zł

Podsumowanie

Jak widać wniesienie jednosobowej działalności jako aportu do Prostej Spółki Akcyjnej nie powinno budzić trudności i to w przypadku nowej jak i już istniejącej spółki. Co więcej koszty takiego przedsięwzięcia będą znacznie niższe niż w przypadku sp. z o.o. bądź spółki akcyjnej.