Pożyczki, udzielane spółce kapitałowej przez wspólnika lub akcjonariusza to jedna z najbardziej atrakcyjnych form finansowania tego podmiotu. Należy jednak mieć świadomość, jakie konsekwencje podatkowe niesie za sobą ta czynność. Jak będzie wyglądało udzielenie oprocentowanej pożyczki Prostej Spółce Akcyjnej, która wejdzie od polskiego systemu prawnego już w 2021 roku?
Koszty uzyskania przychodu akcjonariusza i przychód Prostej Spółki Akcyjnej a kwota pożyczki
Prosta spółka akcyjna dołączy do katalogu spółek kapitałowych, a zatem będzie osobą prawną. Będą ją zatem obowiązywały takie zasady, jak w odniesieniu do spółki z o.o. oraz tradycyjnej spółki akcyjnej. Przede wszystkim zatem należy zauważyć, że niezależnie od tego, czy pożyczka, udzielona spółce, będzie oprocentowana, czy też nieoprocentowana, kwota główna tego świadczenia nie zostanie zaliczona jako przychód spółki. Tak wskazano bowiem w art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawy o CIT). Dodatkowo ta kwota nie będzie stanowiła kosztu uzyskania przychodu dla pożyczkodawcy, czyli jednego z akcjonariuszy. W tym zakresie zawarta umowa pożyczki, niezależnie od jej postanowień, jest neutralna podatkowo dla jej stron.
Koszty uzyskania przychodu Prostej Spółki Akcyjnej i przychód akcjonariusza a odsetki
Nieco bardziej problematyczną i złożoną kwestią są odsetki od takiej pożyczki. Co do zasady odsetki od tego typu pożyczek stanowią koszt uzyskania przychodu dla spółki. W art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 przewidziano jednak pewne wyjątki. Dotyczy to trzech sytuacji. Po pierwszej tej, w której pożyczkodawcą jest wspólnik, posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25 procent udziałów spółki, otrzymującej pożyczkę. Po drugie jeżeli ta rola przypadła kilku wspólnikom, którzy posiadają łącznie bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25 procent udziałów spółki. Po trzecie natomiast jeżeli pożyczkodawcą jest inna spółka, a w obu tych podmiotach ten sam wspólnik posiada bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25 procent udziałów. Tyle w zakresie kosztu uzyskania przychodu. Oprocentowana pożyczka będzie też w pewnym zakresie stanowiła przychód akcjonariusza. Tym przychodem będzie kwota uzyskanych w ten sposób odsetek.
VAT a pożyczka dla Prostej Spółki Akcyjnej
Identyczne – zarówno w kontekście oprocentowanej pożyczki, jak i nieoprocentowanej pożyczki – będą natomiast zasady rozliczenia ewentualnego podatku od towarów i usług (VAT). Jeżeli pożyczkodawca jest osobą fizyczną, nie obejmuje go obowiązek podatkowy, sformułowany w ustawie o VAT. Jeżeli natomiast jest on przedsiębiorcą, to co prawda obejmie go obowiązek podatkowy, ale jednocześnie skorzysta on ze zwolnienia, sformułowanego w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT. Jedyne, o czym będzie trzeba w tym kontekście pamiętać, to wykazanie dokonanej czynności w składanej deklaracji VAT.
PCC a pożyczka dla Prostej Spółki Akcyjnej
Kwestię opodatkowania oprocentowanej pożyczki od akcjonariusza na rzecz spółki, należałoby też przeanalizować pod kątem podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC). Co do zasady bowiem, wszystkie czynności, związane z realizacją różnego rodzaju umów – pożyczki, sprzedaży, darowizny, dożywocia, hipoteki i tak dalej – objęte są zakresem opodatkowania PCC. W odniesieniu do spółek, udzielanych przez akcjonariuszy działa jednak zwolnienie, zawarte w art. 9 pkt 10 lit. i ustawy o PCC. To zwolnienie obejmie również obowiązującą od 2021 roku prostą spółkę akcyjną.
